In 1968 kreeg Woudsend officiële straatnamen. Dat wil niet zeggen dat de straten voorheen geen naam hadden. In tegendeel: net zo makkelijk als vele Woudsenders een bijnaam kregen werden van oudsher ook straatnamen spontaan geboren. In een aantal gevallen is de in gebruik zijnde naam overgenomen in de officiële straatnaamgeving. De gemeente koos voor de Friese benaming. Hieronder een verklaring van de straatnamen.
Koetshúsleane
Deze straat dankt zijn naam aan het voormalig koetshuis van de familie Tromp (houthandel).
Vosseleane
Deze laan is genoemd naar Ds. Vos, doopsgezinde predikant van 1903-1911 in Woudsend. Door zijn toedoen (als bestuurslid van de Vereniging voor Dorpsbelangen) werd de oude grindweg van de Straatweg naar Woudsend in 1906 aan beide zijden voorzien van een bomenrij.
Doniastrjitte
Van oudsher behoorde het gebied ten oosten van de Ee tot de gemeente Doniawerstal. Als herinnering hieraan is de geslachtsnaam, waaraan deze voormalige gemeente zijn naam ontleende, in een straatnaam vastgelegd.
Iewâl
De kade bij de oude bebouwing langs de Ee.
De Dyk
De doorgaande weg van Woudsend werd in de volksmond al zo genoemd.
Ald Wyk
Vroeger was dit de “wyk” voor het overzetveer over de Ee.
Gloppe
Een vanouds al bestaande benaming. Is een typerende naam voor een smalle blinde steeg, zoals in dit geval.
Nije Buorren
Deze naam was al in gebruik, waarschijnlijk al vanaf de inrichting toen de Midstrjitte nog Buorren heette.
Midstrjitte
De al in gebruik zijnde benaming van de straat die midden door het dorp loopt.
Ald Tsjerkhôf
Op de plaats van het tegenwoordige plantsoen lag eertijds het kerkhof van Woudsend.
De Poel
Zuidpunt van het dorp. Was voor het begin van de zestiger jaren een stukje polder achter de molenpôle van de houtzaagmolen. In de herfst en de winter kwam dit lage deel wel eens blank te staan.
Prof. Titus Brandsmastrjitte
Deze straat loopt op het terrein waar zeer vermoedelijk het Carmeliter klooster heeft gestaan. De bekende pater Prof. Dr. Titus Brandsma was van deze orde.
Paterstrjitte
Verwijst naar het vroegere klooster.
Kleasterstrjitte
Verwijst naar het vroegere klooster.
Karmelieterstrjitte
Verwijst naar het vroegere klooster.
Molestrjitte
Aan deze straat vinden we de korenmolen “Het Lam”.
Melchior Clantstrjitte
Melchior Clant is de eerste reformatorische predikant geweest in Woudsend (1598-1603).
It Skil
Deze straat werd in de volksmond al zo genoemd. Waarschijnlijk dankt de straat zijn naam aan het voor de verharding van deze weg gebruikte “skil” (schelpen).
De Kamp
Ook dit was een reeds in gebruik zijnde naam.
Efterom
Vroeger stond deze straat al bekend als “Achterom”.
Merkstrjitte
Indertijd werd hier veemarkt gehouden; dit verklaart ook de plaats van de vroegere boterwaag (tot 1904), die stond op de plaats waar nu “It lange hûs” staat. De gevelsteen van de oude boterwaag kunt u nog vinden in de gevel van dit pand.
Johannes van Huizumstrjitte
Johannes van Huizum is de oudst bekende overste (prior) van het Carmelieter klooster (± 1361).
Grôtmakkerstrjitte
Op de plaats van drukkerij Van Dijk stond vroeger een gortmakerij.
Julianaplantsoen
Deze naam is ontstaan door het planten van een boom ter gelegenheid van de geboorte van prinses Juliana (1909).
Op ‘e Romte
Tot ± 1908 was het terrein begrensd door boterwaag, korenmolen en Achterom onbebouwd. In de volksmond kreeg dit terrein de naam “de Romte”.
Waechswâl
Deze straat dankt zijn naam aan de oude boterwaag. De toevoeging “wâl” valt te verklaren uit het feit dat hier de in 1951 gedempte “Weisleat” langs liep.
B.W. Okmastrjitte
De heer B.W. Okma, overleden in 1936, was indertijd een vooraanstaand ingezetene, woonachtig op een boerderij tegenover de hierbedoelde straat gelegen. Hij is vele jaren lid van het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Friesland geweest. Hij was speciaal deskundig op waterstaatsgebied. Tijdens zijn bestuursfunctie is het Ir. Woudagemaal te Tacozijl tot stand gekomen.
Indyksterleane
De eerdere toegangsweg naar Indijk.
Age Hylkes Trompstrjitte
De aan deze straat staande huizen waren het eigendom van de Onderlinge Brandwaarborg Maatschappij Woudsend. Age Hylkes Tromp was de stichter van deze verzekeringsmaatschappij; in verband hiermede werd bij het 150-jarig bestaan van de verzekeringsmaatschappij de naam van de stichter aan deze straat verbonden.
J.C. Nagelhoutstrjitte
Woudsender Jacob Nagelhout, geboren op 15 april 1917, sneuvelde als verzetsstrijder bij de Wellebrug op 15 april 1945.
Lynbaen
Verwijst naar een vroegere touwslagerij. Op de lijnbaan werd patenttouw geslagen door een machine die met een paard aangedreven werd.
Broerestrjitte
De straatnaam verwijst naar het vroegere Carmelieter klooster.
Leegwar
Deze naam is ontleend aan de bestaande naam “De Warren” of “Lege Warren” van de landerijen ten Zuidwesten van Woudsend.
S. de Jongstrjitte
Sijmen P. de Jong, geboren op 22 oktober 1925, sneuvelde op 22 december 1947 als soldaat in Nederlands Indië.
J.S. Hoekstrastrjitte
Jouke S. Hoekstra, geboren op 10 juli 1923, vertrok op 3 oktober 1946 als oorlogsvrijwilliger naar Nederlands Indië. Op zijn 24 e verjaardag, 10 juli 1947, overleed hij daar aan de gevolgen van malaria en typhus.
De Warren
Verwijst naar de vroegere bestemming van dit gebied. Een war is een laag gelegen stuk grasland.
D. Schilstrastrjitte
Diedert W. Schilstra, geboren op 1 december 1923, sneuvelde als oorlogsvrijwilliger op 22 september1946 in Nederlands Indië.
Wellewei
Deze weg loopt naar het water De Welle.
Dr. Bongastrjitte
Dokter Bonga werd in 1941 huisarts in Woudsend omdat de joodse dokter Biema zijn beroep niet meer mocht uitoefenen van de Duitsers. Dr. Bonga heeft naast zijn positie als huisarts zich bijzonder geprofileerd als ondergronds verzetsstrijder, hij was regionaal hoofd van het verzet.
De Kolk
De naam van deze nieuwe buurt verwijst naar de houtkolk van de houtzaagmolen ‘De Jager’ op die plek.
De Zwaan
Dit industrieterrein aan de overkant van de Welle is genoemd naar de vroegere zeepfabriek ‘De Zwaan’ die hier gevestigd was.
Wrins
Genoemd naar een oude gegraven vaart in het Woudsender Skar ( scharren zijn gemeenschappelijke hooilanden). De vaart liep vanuit het Slotermeer in een noordelijke en westelijke richting naar de Noarder Ie.
Folkertsgrêft
Genoemd naar een voormalige vaart in het Woudsender Skar.
Lytse Finne
Genoemd naar een voormalig klein weiland in het Woudsender Skar. Een finne is een weiland dat zelden of nooit wordt gemaaid en waar koeien langdurig verblijven (standweide).
Stegen in Woudsend
Op 2 maart 1988 kende de gemeente officiële namen toe aan de stegen van Woudsend:
Dwerssteech
De Iewâl loopt parallel met deze steeg.
Blokmakkersteech
Deze naam komt van de scheeps- en mastmakerij aan de Iewâl.
Bewaarskoallesteech
Hier stond de kleuterschool.
Kollegat
Een oude naam die heksengat betekent.
Modderigesteech
Als de stegen gestraat werden was deze altijd als laatste aan de beurt.
Seilmakkersteech
Aan het eind van deze steeg was een zeilmakerij. De zeilen werden aan de overkant van de Ee getaand.
Brouwersteech
Sâltkeetsteech
De namen van deze stegen hebben te maken met de brouwerij van de Dames Westra.
Kapteinsteech
Deze steeg herinnert aan het eerdere Kapteinshuisje.
Beurtfeartsteech
Toen alles nog over water werd aangevoerd werd deze steeg gebruikt om de winkels te bevoorraden.
Hellingsteech
Herinnert aan de werf van Jelle Nijdam. Deze helling stond op de plaats van de voormalige Geref. Kerk. De hellingbaas scheen van deze steeg veel gebruik te maken.
Fiskersteech
Veel vissers woonden hier.
Smidsteech
In deze steeg was jarenlang een smederij gevestigd.
Steatsskoallesteech
De staatsschool stond hier tot in de tachtiger jaren.
Wide steech en Nauwe steech
De ene wijd en de andere smal, vandaar deze namen.
Waachsteech
De Woudsender waag stond hier.
Brievegarder
Voorheen was het postkantoor hier.
Fermaningsteech
De voormalige Doopgezinde kerk, nu restaurant ’t Ponkje, staat aan deze steeg.