Woudsend herdenkt – 80 jaar vrijheid
De bevrijding kwam na bijna vijf jaar Duitse bezetting. Die begon op 10 mei 1940, toen nazi-Duitsland Nederland binnenviel. Ook in Woudsend waren de bezettingsjaren voelbaar: er heerste onzekerheid, angst, schaarste en repressie. Joodse inwoners werden vervolgd, mannen doken onder om te ontkomen aan de Arbeitseinsatz, en het verzet kwam stilletjes in actie tegen de bezetter. Onderduikers vonden hier onderdak, bewoners boden hulp aan mensen in nood, en illegale blaadjes met nieuws uit het vrije westen gingen van hand tot hand.
Vandaag is het precies 80 jaar geleden dat bij de Wellebrug het laatste hevige verzet plaatsvond.
In april 1945 trokken Canadese troepen vanuit Zuidwest-Friesland richting de Friese hoofdstad Leeuwarden, dat op 15 april werd bevrijd. Hoewel Woudsend niet op de directe hoofdroute lag, werd het dorp wel bewust aangedaan door Canadese eenheden. Doel was om ook kleinere dorpen te bevrijden en nog aanwezige Duitse troepen uit te schakelen.
Op 16 april 1945, in het donker, bereiken Canadese militairen in een gepantserd voertuig de Wellebrug. Maar de brug is inmiddels door de Duitsers opgeblazen. Er wordt niet meer geschoten. De Duitse troepen trekken zich terug op een boerderij bij de Smallebrêge.
De volgende ochtend ondernemen de Canadezen actie. Ze zetten een zware vlammenwerper in – de ‘Crocodile’ – achter de brugwachterswoning en bij de boerderij van Anne Dijkstra, waar de Duitsers zich schuilhouden. De boerderij en de woning gaan in vlammen op. Voor de Duitsers is dit het einde. Ze slaan op de vlucht. In totaal sneuvelen 22 Duitse militairen. Aan de kant van de Binnenlandse Strijdkrachten valt één slachtoffer: Jacob Cornelis Nagelhout, die op zondag 15 april op zijn verjaardag werd gedood. De Canadese troepen doden vijftien Duitsers; de NBS-Woudsend rekent af met zeven.
Na de bevrijding begon de wederopbouw. De oorlog liet diepe sporen na, maar er groeide ook iets nieuws: het besef dat vrijheid kwetsbaar is – en dat we die moeten koesteren en beschermen.
Woudsend herdenkt 80 jaar vrijheid.
We eren wie zich verzetten, wie leden, wie vielen, en wie ons bevrijdden.
We herdenken vandaag de bevrijders én de dorpsgenoten die hoop hielden, in verzet kwamen, en hun leven gaven in een donkere tijd.
Laat deze dag ons herinneren aan de waarde van vrijheid – ook tachtig jaar later nog net zo actueel.
📸 Björn Goossens
